Маҳмуд Ялавач Хоразмий (оғуз-туркманлардан; ? — 1254) — Мўғул империясининг давлат арбоби, Хоразм хоини бўлган.
1218 йилда Чингизхоннинг Хоразмшоҳ Муҳаммад II ҳузурига юборган элчилар таркибида бўлган.
Мовароуннаҳрда Чингизхон ҳукмронлигидан сўнг, Угэдэйхон томонидан Хўжанддаги қароргоҳ билан Мовароуннаҳрга ноиб этиб тайинланган. 1238 йилда Бухородаги Маҳмуд Тарабийнинг исёни бостирилгандан кейин, тахминан 1239—1240 йилларда Чиғатой Маҳмудни ўзбошимчалик билан лавозимидан четлатган, аммо кейинчалик бу ҳаракатининг қонуний эмаслигини тан олган. Шундан сўнг, Хитой чегарасидан Бухорогача бўлган ҳудудлар Маҳмуд Ялавачнинг ўғли Масъудбек бошқарувига ўтган.
Угэдэйхоннинг беваси Дөрегене-хотун регентлиги даврида (1242—1246) Маҳмуд ҳукмронликдан маҳрум бўлиб, Чинка билан биргаликда Угэдэйнинг ўғли Годан ҳузурида паноҳ топган. Хотун бир неча бор уларни топширишни талаб қилган бўлса-да, Годан онасига уларни фақат қурултой судига топшира олишини айтган. Гуюкхон ҳокимиятга келганидан сўнг (1246), Маҳмуд ярлиқ ва йиртқич йўлбарс тасвири туширилган найза олиб, Жунду (ҳозирги Пекин) ноиби этиб тайинланган. Маҳмуд Ялавач 1254 йилда Жундуда вафот этган.
1230-йилларда у янги ташкил этилган Мўғул империяси аҳолисини солиққа тортишни осонлаштириш учун аҳоли рўйхатини тузиш тизимини ишлаб чиққан. У мавжуд солиқ тизимларини соддалаштиришда давом этиб, иккита асосий солиқ ташаббусини жорий этган: биринчиси жон бошига солиқ — кубчир, иккинчиси эса қишлоқ хўжалиги солиқлари — калон деб номланган.
Абу Муслим
