Ливанда жойлашган Баальбек маъбадига унинг гуллаб-яшнаган даврида кирмоқчи бўлган ҳар қандай киши дунёдаги энг кенг зинапоядан юқорига кўтарилиши керак эди. 27 та қадамдан иборат ушбу зинапоянинг ҳар бир қадамида 100 га яқин одам бир қаторга жойлаша оларди. Зинапоя катта одамнинг тиззасигача келарди, худди улкан одамлар учун яратилгандек кўринарди.
Ушбу зинапоя 49х89 метрлик улкан платформага (цоколга) олиб борарди. Баальбекнинг ҳозирги вайроналари ҳам айнан шу жойда жойлашган. У 2-3 м³ ҳажмдаги улкан ёниб ясалган тошлардан қурилган.
Баальбек терасаси – 7 метрлик текис тош полосаси, платформанинг шимолий ва жанубий томонида, куёш нурларида порлаб туради.
Юпитер маъбади ва унинг ҳайратланарли ўлчамлари
Баальбекнинг энг катта иншоотларидан бири Юпитер маъбади эди.
• 52 та улкан колонна (бундай улкан колонналар дунёда ягона).
• Шестибурчакли қурбонгоҳ майдони, 320 та худо ҳайкаллари билан ўралган.
• 20 метрлик 6 та колонна (2,5 метрлик диаметрга эга). Улар ҳозиргача сақланган ва Бир неча километр узоқликдан ҳам кўринган.
• Колонналар уч қисмдан иборат бўлган (ҳар бир қисм 6-7 метр узунликда ва 45 тонна оғирликка эга!).
Баальбек терасасининг энг улкан тошлари
Баальбек маъбади ижодкорлигининг энг улкан қисми – "Трилитон" (учта тош) деб номланган учта ғоятда катта блоклардир.
• Ҳар бир блок 4,34х3,65х19 метр.
• Ҳажми – 300 м³, вазни – 750 тонна.
• Тошларнинг бир-бирига идеал даражада жипслаштирилгани шунчалик мукаммалки, ҳатто сув томчиси ҳам у ёки бу томонга оқмайди.
Баальбекнинг энг улкан тоши – "Жануб тоши"
Бу дунёдаги энг катта ишланган тошдир.
• Узунлиги – 21,72 метр.
• Южний торец – 4,25х4,35 метр, Шимолий торец – 5,35х5,35 метр.
• Ҳажми – 433 м³, тахминий вазни – 1300–2000 тонна!
Инженер О. Коломийчук ҳисоб-китобларига кўра, ушбу тошни ҳаракатлантириш учун бир вақтнинг ўзида 60 МИНГ ОДАМНИНГ кучи талаб қилинади!
Ушбу тош ҳали ҳам Баальбек карьерасида жойлашган ва қадимий тош кесиш асбоблари изларини ўзида сақлайди.
Баальбекни ким ва қачон қурган?
• Римликлар фақат маъбадларни қурган, тераса эса улардан олдин пайдо бўлган.
• Рим империяси даврида бундай катта тўсиқларни қўйиш ва юк кўтариш технологияси йўқ эди.
• Қандай қилиб 750 тонна оғирликдаги тошларни 8 метр баландликка кўтаришган?
• Уларни 2 километр масофага қандай етказиб келишган?
Бу саволларга ҳали ҳам аниқ жавоб йўқ. Баальбек ҳали ҳам жавоби топилмаган сўнгги цивилизацион сирлардан бири бўлиб қолмоқда.
Ҳар қандай археолог, тарихчи ва археолог Монгайт айтганидек, билади ки, бу иншоот қадимги дунё мўжизаларининг энг улкани эмас
Баальбек блоклари тузилиши ва ясаш техникаси бўйича ўзининг мисрлик "укаларидан" фарқ қилмайди.
Миср ҳайкалтарошлари томонидан ишланган улкан тош ишлов бериш технологиялари
Мисрликлар катта гранит тўсиқларни қандай ишлаб чиқаришганини ва уларни қандай қилиб ўрнатишганини тасвирлаб қолдиришган.
• Миср обелисклари 2000 тонна вазнга эга бўлган катта гранит тошлардан ясалган.
• Асуан ёнида 40 метрли улкан тош ишлов бериш учун тайёрланган ҳолда сақланиб қолган.
• Қадимги мисрликлар бундай оғирликдаги тошларни қандай ташишган?
Механик қўлланмалар ва ноториқ назариялар
Кўпчилик олимлар шу пайтгача катта тош блокларни одамлар жисмоний куч билан ёки механик воситалар – катоклар ва тирғаклар орқали ташишган деб ҳисоблашади.
Бироқ:
• Бу назарияни тўлиқ исботловчи аниқ далиллар йўқ.
• Катта тошларни кўтариш ва жойлаштиришда қўлланган техника ҳақида жиддий тадқиқотлар йўқ.
• Расмларда кўпинча фақат кичик рычаглар тасвирланган, бу эса кўпи билан фақат бир неча тонна оғирликдаги тошлар учунгина ишлайди.
Бу эса Қадимги дунё қурилиш технологиялари ҳамиша примитив бўлган деган ғояни шубҳа остига қўяди.
Римлик инженерлари ва баальбек масаласи
Рим муҳандислари Баальбек маъбадини силкинишларга чидамли қилиб қуриш кераклигини яхши тушунишган.
Римликлар хабардор эди:
• Баальбек тектоник фаоллик ҳудудида жойлашган.
• Одатий қурилиш усуллари бу ерда ишламайди.
• Храмнинг пойдевори алоҳида мустаҳкамланиши керак.
Шунинг учун улар бағаланаётган сирли қурилиш технологияларидан фойдаланган бўлиши мумкин.
Натижа: биз ҳали ҳам Баальбек қурилиш технологиясини тушунмаганмиз
• Қандай қилиб бу даражадаги тошлар қирқиб, ишлаб чиқилган?
• Улар қандай ташилган?
• Қандай усуллар билан шундай мукаммал тарзда жипслаштирилган?
Бу саволларга ҳали ҳам аниқ жавоб йўқ. Баальбек ҳали ҳам муаммоларга тўла сирли мажмуалардан бири бўлиб қолмоқда.
